zondag 14 januari 2018

Zondag: bij-tank-dag

EEN WEINIG BEKEND BRITS TANKTYPE UIT DE EERSTE WERELDOORLOG: DE  "MARK A", "TRITTON (LIGHT) CHASER" OFTE "WHIPPET TANK"...


Houten 'trench art' miniatuurversie van de Whippet tank bijgenaamd 'Dora'

Een prototype van deze lichte tank was oktober 1916 ontwikkeld door ir. Sir William Tritton en ir. William Rigby, en februari 1917 voltooid om in productie te worden genomen bij de Forster & Co constructiewerkplaatsen in Lincoln (UK), waar ook de bekende Mark IV en V tanks werden geassembleerd. Deze lichtere snelle tank - "Whippet" (hazewindhond) bijgenaamd - op een loopwerk-onderstel overgenomen van het eerste Britse tanktype ooit, de "Little Willie",  was voor een bewegingsoorlog beter geschikt dan de zwaardere maar logge Britse Mark IV en V tanks. (klik hier). Spijts het succes van dit 'A' type besloot de Britse legerleiding toch nog middelzware tankmodellen te laten ontwerpen: de Medium Mark B en de Mark C. Maar door het einde van de Eerste Wereldoorlog zijn er van het Mark B model (ontwerp ingenieur. Walter Wilson) slechts 100 van de bestelde 700 bij de North British Locomotive ateliers te Glasgow in productie gegaan (klik hier). Het zelfde lot onderging het middelzware tanktype ontworpen door ingenieur William Rigby werkzaam bij Sir William Tritton: de veelbelovende Medium Mark C ofte "Hornet" (horzel) waarvan er op het einde van de Eerste Wereldoorlog slechts 36 van de 200 bestelde (en van de 600 geplande) zijn gebouwd (klik hier). In het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis te Brussel  is een Mark A exemplaar, 'Firefly' bijgenaamd, tentoongesteld.


Binnenzicht William Forster werkplaatsen in Lincoln tijdens de montage der Whippet-tanks

De eerste 200  in serie geproduceerde exemplaren rolden al van de band in oktober 1917, maar zouden slechts in maart 1918 ruimer ter ondersteuning van zwaardere Britse tankbataljons ingeschakeld worden. Tegen april 1918 waren zij door hun succesvolle snelle inzet tijdens diverse veldslagen bij de Duitse troepen beruchter van de Mark tanks, zelfs beruchter dan de Franse tanks. Tegen midden 1918 werd bijna volledig op afzonderlijke Whippet tankbataljons van 36 stuks elk overgeschakeld die als steun voor stoottroepen met verrassend succes diep in de vijandelijke achterhoede konden doorstoten. De Whippets reden eerst dwars door de linies heen en draaiden na een kilometer om, de vluchtende Duitse soldaten niet bedacht op zulke snelle tanks, tegemoet. Deze tactiek werd een paar maal herhaald tot alle tegenstrevers waren verjaagd. Deze bewegingsoorlog droeg in grote mate bij tot het versnelde ineenstorting van het Duitse leger.
(verzameling Guido Deseijn alias Leflamand)


Speelgoed miniatuurversie van een Whippet tank (begin jaren 1920)